Okuduklarım; pandeminin Omicron varyantıyla beraber etkisini iyiden iyi azaltıp yaz aylarına doğru farklı bir boyuta taşınacağını, sansasyonel başlıkla ‘biteceğini’ söylüyor. Pandeminin ‘bitmesi’ tam olarak ne demek veya bunu herhangi bir zamanda tam olarak söyleyebilecek miyiz bilemiyorum; benim anlayışımda bi anda eski hayatımıza dönmesek de çok büyük oranda artık Covid-19 yokmuş gibi davranacağımız zaman ‘bitmiş’ olacak.
Gelin başlayalım;
2021 yılında Pfizer, BioNTech ve Moderna'nın brüt kazanç toplamı
34 milyar dolar. Bu şirketlerin
10 milyar doza yakın aşı yaptıkları
2 yıllık süreçte toplam piyasa değerlerindeki artış toplam ise
170 milyar dolar. Apple, Microsoft ve Google üçlüsünün aynı süredeki piyasa değeri artışı;
3 trilyon dolara yakın. Hatta bu iki yılda, piyasa değerinde en yüksek artışı yaşayan ilk 10 şirket içinde sağlık sektöründen kimse yok. Financial Times'daki ‘
Prospering in the pandemic: winners and losers of the Covid era’ (*) başlıklı haberde daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Yine Financial Times'daki ‘
The billionaire boom: how the super-rich soaked up Covid cash’ (*) isimli makalede yazanlara çok fazla girmeyeceğim ama özetle söylediği şu:
10 trilyon dolar (şu an için toplam kripto piyasasının yaklaşık 6 katı) destek paketi şeklinde devletlerce ekonomiye ‘pompalandı’ ve bu para çok kısa bir süre içinde en zengin kesimde toplanmayı başardı. :)
Düşünsenize; 100 yıl aradan sonra tüm dünyayı etkisi altına alan bir pandemi oluyor; açıklanan 350 milyon vaka, 5.5 milyon ölüm, 1 sene ve hatta daha uzun süre çaresizce aşı bekleyen dev ekonomiler. Ve günün sonunda aşı ekonomisinde en büyük katkıyı sunan üç devin borsadaki performansları ortada… Yapılan suni teneffüs de dünyanın en zengin 2700 insanına ‘akmış’ durumda.
Daha da fazla uzatmadan peki bu tablo bana neler düşündürdü;
- İlk aklıma gelen e-bültenin 106. sayısında da biraz değindiğim gibi çok kritik konular, yalnızca borsada işlem gören şirketlere bırakılmamalı. Örneğin mRNA teknolojisi için yapılan ilk çalışmalar 1990'ların başına dayanıyor. Yani böylesine büyük AR-GE faaliyetleri için devletlerin büyük sorumluluk alması şart.
- E-bültenin 105. sayısında bahsettiğim gibi paranın ‘bağlanacak’ güvenli liman bulamaması ve dünya ekonomisinin karanlık bir yere doğru gidiyor oluşu aşı ekonomisinde de karşılık buluyor. FT listesinde pandeminin kaybedenleri (bankalar, perakende, enerji vb.) yaralarını nasıl saracak, değişen bu düzen dünyamızı nasıl etkileyecek ve destek paketlerinin acısı ne zaman çıkacak?
- Son olarak ise belki en-direkt bir konu ama teknoloji devlerinin regüle edildiği, hatta bir yerde kontrol edilmeye çalışılacağı o günlere bence artık çok yakınız… Netflix ve Spotify gibi son kullanıcı ya da teknoloji sever olarak net bir eleştiride bulunamayacağınız şirketlerin, son zamanlarda borsadaki düşüşleri de ‘sistemin’ bozulmasına bir başka örnek gibi.
*: Eğer FT üyeliği isterse; başlığı Google'a yazmanızı öneririm.