Dijital Ürünler'de yıllar geçtikçe geçmiş sayılara referans vermek de ayrı bir keyif oluyor. :) 2017 sonlarındaki 39. sayıda
CryptoKitties konulardan
biriymiş, o dönem konuyu nasıl anladığım/anlattığım ilginizi çekebilir. Kısaca şunu söyleyebilirim; hem çok şey değişmiş hem de bir o kadar yolun başındayız. Bugün itibarıyla adına
web3 dediğimiz dünyanın değer önerileri aynı;
NFT'lerin kullanımı ve
tokenomics kavramları ilerleme kaydettiğimiz yerler, son kullanıcı nezdinde hala pek bir şey değişmediği de bir gerçek. CryptoKitties için P2E akımının atası demek hiç de yanlış olmaz, keza bugün en büyük P2E oyun konumundaki Axie Infinity'nin çok sayıdaki erken aşama kullanıcısı
CryptoKitties komünitesinden gelmişti.
Gelelim bugünün başrol oyuncusuna: STEPN
STEPN‘i çok muhtemel duymuşsunuzdur,
Solana ağında çalışan ve ’
move-to-earn‘ akımının öncüsü olan uygulama bugün
530 bin günlük aktif kullanıcıya sahip. Yine bugün için yaklaşık
15 SOL yani
1400 dolar ödereyerek kullanmaya başlayacağınız STEPN'de hareket ettikçe (yürüyüş ya da koşu, evet bu veriler telefonunuzdaki GPS'den alınıyor) uygulama içindeki GST token'ını kazanıyorsunuz. Sneaker NFT'lerin farklı tipleri ve eskime gibi özellikleri var, bir kişi birden çok sneaker alıp daha fazla GST de kazanabiliyor (STEPN de ’
dual-token‘ modelinde yani bir de GMT var, o da ’
governance‘ ve değer saklamak için). Uygulamanın NFT satışından
günlük ulaştığı en yüksek işlem hacmi ise
57 milyon dolar.
Sıkı durun, üstelik STEPN'i kullanmaya başlamak için aktivasyon kodu girmeniz gerekiyor, ya uygulama içindeki bir kişi size bu kodu verecek ya da STEPN sosyal medya hesaplarını takip ederek sınırlı sayıdaki dağıtılan kodlardan birini alacaksınız. Tüm bu istatistikleri alt alta koyduğumuzda STEPN'in web3 alanındaki (Solana ağı için kesin #1) en başarılı ve geniş kitlelere ulaşmış işlerden biri olduğunu söylemek mümkün.
STEPN'i dışarıdan (uygulamayı kullanmıyorum) analiz eden biri olarak şunu söyleyebilirim; çoğu P2E 'oyunun’, oyun mekaniği (aynı zamanda kalitesi) olarak zayıf olması gibi bir oksimoron söz konusuyken STEPN'de uygulamanın ana değer önerisinin sosyal dinamiklerle beraber çok güzel çalıştığı bir gerçek, bu durum da x-to-earn modelinin ilerleyen dönemde önünün açık oluşuna işaret ediyor. Uygulamanın $1400 gibi dünyanın her yerinde yüksek bir giriş bariyeri var, evet, ama STEPN'in tokenomics yapısı oldukça güzel yönetiliyor, şirketin belli aralıklarla GMT'leri burn etmesi, kullanıcıların kazandığı GST'lerini sneaker'larını iyileştirmek için kullanabilmeleri, GST'lerinizi mint ederek yeni sneaker sahibi olmanız (diğer utility‘leri de cabası) ve şirketin kullanıcı girişinin dinamik yönetilmesi gayet iyi kurgulanmış detaylar.
Tokenomics güzel kurgulanmış evet ama bu durum ne kadar sürdürülebilir?
Bu sorunun yanıtı aslında basit, kazandığınız GST'ler başkaları için bir anlam ifade ettiği; uygulama kullanılmaya ve büyümeye devam ettiği sürece sürdürülebilir. Şu an kaba bir hesapla $1000 ile giriş yaptığınız STEPN'de bu parayı 25 günde geri kazanmanız olası, ve sahibi olduğunuz sneaker da sizinle kalıyor. Böyle bir alışverişi başka herhangi bir yerde yapamayacağınızı söylememe sanırım gerek yok. :) STEPN'de başarıyla kurgulanan utility ve tokenomics yapıları uygulamaları şirketi kötü örneklerden fazlasıyla ayırıyor evet ama çok basit düşünecek olursak da; arz-talep dengesi baki. Diğer yandan aşağıda bahsedeceğim gibi uygulamanın henüz sahip olmadığı özellikler ve dolayısıyla taşıdığı potansiyel ile kullanıcı hayatına bizzat dokunan, anlamlı bir iş için kullanılıyor olması kesinlikle hesaba katılması gereken pozitif noktalar.
STEPN henüz sneaker'larınızı kiralama, oyunlaştırma mekaniklerini arttırarak yarışmalar, lokasyon bazlı listeler gibi özelliklere sahip değil. Bu da STEPN'in hala büyük bir büyüme potansiyeli taşıdığını gösteriyor. Diğer yandan Apple, Solana gibi bir çok şirket STEPN'in sürdürülebilir olmasında kritik bir önem (ve risk) taşıyor. Burada son olarak STEPN'in web3'ü büyük kitlelere taşımakta büyük bir rol üstlediğini ve üstlenmeye devam edeceğini, bu durumun da oldukça pozitif olduğunu belirtmek istiyorum.
STEPN'in NFT hacimleri ve uygulamanın tokenomics'i ile ilgili daha ayrıntılı bir analiz için
şuraya ve
şuraya (bu özellikle güzel bir analiz ve e-bülten, genel olarak
tokenomics'le iligli şiddetle tavsiye ederim) bakabilirsiniz.
STEPN'e alternatif geliyor: Sweatcoin
Sweatcoin aslında 4-5 yıldır yayında olan ve aktif olarak kullanılan bir uygulama, kısa bir süre içinde de web3'e NEAR'la geçiş yapacak.